Regels

 

‘Wie heeft de kaas verkeerd in de koelkast teruggelegd? Waarom ligt er nog een tablet op de bank?’ Regelmatig paradeer ik als een politieagent door het huis en zie dat iedereen de ramen en deuren niet open of dicht doet, zijn bord niet opruimt, de sokken niet in de wasmand doet, het bestek verkeerd in de la doet en zo verder.

Ook mezelf onderwerp ik aan een vrij strakke discipline. Want als er mensen op bezoek komen moet alles gezogen en gestreken, fris ruiken, mag er niets scheef liggen en degene die vlak voor het bezoek iets in mijn orde verplaatst wacht een fikse uitbrander.

Fout gedrag
‘Noteer je (in jouw ogen) foute gedachten en fout gedrag en beschrijf de regels waaraan je op dat moment niet voldoet.’ Dit was de opdracht van mijn coach Margot van Zon. De coach voor zieken met wie ik dit jaar een traject ben ingegaan. ‘Hoezo regels? Wat bedoelt ze daar nou weer mee?’

Zoals gewoonlijk begon er zich in mij bij een coachopdracht weer allerlei weerstand te manifesteren. ‘Dit is echt heel stom om te doen!’ Aarzelend probeerde ik toch om wat regels op te schrijven:

-        Gij zult de afwasmachine altijd netjes inruimen, waarbij alles een vaste plek in de machine heeft.

-        Gij zult alle kopjes volgens een bepaald patroon in de kast zetten.

-        Gij zult het aanrecht te allen tijde schoon hebben.

‘Nou en, mag ik dan geen huisregels hebben, wat is daar mis mee?’ Ik sputterde voort. Na twee weken had ik toch een redelijk lijstje aan vrij strakke regels. Niet alleen over het huishouden, maar ook over het verzorgd de straat opgaan, meteen een email moeten beantwoorden, me aan alle afspraken houden. Het werd een boekje met regels die ik voor mezelf had bedacht, maar nooit hardop had uitgesproken in de loop van mijn leven.

Afschuw
Daarna moest ik van de coach één regel expres gaan loslaten. Het werd: de kopjes verkeerd in de kast zetten. Met tegenzin liet ik mijn huisgenoten vol nonchalance de kopjes kriskras in de kast zetten. De volgende ochtend opende ik het keukenkastje: ‘Aaaah! Ze staan nog steeds verkeerd!’ Elke keer als ik iets uit het kastje pakte, bekroop mij een gevoel van afschuw. Mijn handen jeukten. Maar ik weerstond de neiging. Na drie dagen mocht ik van mezelf eindelijk de kopjes weer ‘goed’ in de kast zetten. Wat een opluchting. Of niet?

Nou en!
Naarmate de coachingsessies vorderden en ik ook andere opdrachten kreeg, ging ik het ineens voelen. ‘Hee, ik heb nu eigenlijk helemaal geen zin om de wc schoon te maken, ik ben hartstikke moe.’ Ik zag ook in dat ik de strakke discipline waar ik mijn gezinsgenoten aan onderwierp niet altijd zo noodzakelijk was. Als de kaas verkeerd in de koelkast lag, zouden we het heus wel overleven tot in ieder geval de volgende dag. ‘Hee de kopjes staan scheef in de kast, nou en!’

Controlemechanisme
Er ontstond meer ruimte en ik ging beter naar luisteren en naar wat ik op dat moment echt nodig had. Waarom gebruikte ik al deze regels eigenlijk? Waar dienden ze toe, behalve het gemak van de routine? Ik kwam erachter dat naarmate ik me slechter voelde de regels meer ging handhaven. Het was een soort controlemechanisme. Een manier om houvast te zoeken in een moeilijk moment of op een moeilijke dag.

Maar, zo leerde ik, controle willen krijgen helpt juist niet als je die niet hebt. Je lichaam doet nou eenmaal rare dingen met je als je een aandoening hebt en dan helpt controle dus juist niet. Want controle geeft spanning en spanning in je lichaam geeft nog meer problemen.

Wat je juist wel nodig hebt is het voelen van je vermoeidheid, je pijn, je onmacht en te kijken wat je op dat moment nodig hebt. Maar daar wil je natuurlijk niet naartoe in je overlevingsmechanisme. Je wil eruit, en dus bedenk je de controle.

Tevredenheid
En hoe is het nu met de regeltjes? Ik heb ze natuurlijk niet helemaal losgelaten, anders wordt het hier een chaos. Maar ik kan nu dingen meer loslaten. ‘Nou, als het niet vandaag kan, dan doen we het als het wel gaat.’ Natuurlijk worden er zo allerlei dingen steeds verzet, maar daar tegenover staat ineens de tevredenheid dat je goed voor jezelf hebt gezorgd. Het blijft work in progress.

Met dank aan schrijfcoach Barbara Trappenburg voor de feedback. https://www.schrijflab.com/wie-is-schrijflab/

Voor meer info over de coaching: Margot van Zon https://bekroondleven.nl/

 

Coach de coach

Over haar bril keek ze me scherp aan. “Wat ben je aan het doen?” Ik schrok. Deed ik iets verkeerd? Het was toch de bedoeling dat ik mijn best deed? Dit was mijn eerste coach. Ik ben er twee keer geweest. Ze gaf commentaar op hoe ik de informatie verwerkte. Ik schreef het op! Dat deed ik nou eenmaal als ik iets kon leren. Altijd de ijverige leerling.

‘Ik wil dat je nu echt even naar me kijkt, ik wil dat je oplet”, sprak de kattige coach. Verzet borrelde op. “Maar ik schrijf het graag op als ik informatie krijg.” Ik zag dat ze haar boosheid wegslikte en inmiddels rood aanliep. Ze ging zitten en zuchtte diep. Daarna legde ze me beheerst uit dat het beter was als ik eerst luisterde en het tot me door liet dringen.

Te laat

Maar het was al te laat. De weerstand had zich in mijn onderbuik genesteld. Hoe kon ik mijn verhaal kwijt als ik ‘op mijn kop’ kon krijgen, door gewoon te zijn wie ik ben? Na een korte pauze, vanwege mijn gezondheid, besloot ik om niet bij haar terug te keren. Ik lag namelijk ineens wakker met een steen in mijn maag. Door mijn coachopleiding had ik ondertussen begrepen dat het goed was om daarnaar te luisteren.

Overdracht en tegenoverdracht

Ook leerde ik in de opleiding dat dit ‘overdracht en tegenoverdracht’ heet. Dit gaat over de de wrijving tussen coach en coachee. Dat wil zeggen dat je overheersende gedragspatroon getriggerd wordt door de coach en dat de coach daar dan weer met zijn of haar gedragspatroon op reageert, in plaats vanuit de helicopterview te blijven kijken. Ik reageer bijvoorbeeld vrij slecht op mensen die zich boven mij opstellen en dan vooral als dat op een negatieve manier is. De kattige coach zag dat vanuit haar kritische ouderrol als verzet en ging het ‘rebellerende kind’ corrigeren. 

Ik wist inmiddels dat ik snel in de weerstand schiet in een voor mij onveilige situatie. Dit zou bij een volgende coach waarschijnlijk weer gebeuren. Zo’n coach gaat namelijk in de regel aan de poorten van je gedragspatronen en copingstrategieën rammelen en dat vinden de meeste mensen niet zo prettig. Die copingstrategieën en gedragspatronen heb je namelijk al je hele leven, juist om met onveilige situaties om te gaan.

De juiste match

De strenge coach was voor mij duidelijk niet de juiste match. Ik zocht anderhalf jaar lang naar de goede klik. Volgens Deepak Choprah geeft je verlangen of je wens je uiteindelijk wat je wil. Ineens kwam de praktijk van Margot van Zon op mijn pad. Bekroond Leven, coaching voor chronisch zieken, zou dat wat zijn? Ze bouwde het rustig op; eerst met nieuwsbrieven, na een tijdje een gratis consult en daarna de vraag of ik wat zag in een coachingtraject. Ze gaf veel in ruimte in de manier waarop. Wandelcoaching, online, een kort pakket, lang pakket of met een personal touch.

Ja, het voelde goed. Ik had al lekker uitgeraasd over mijn frustraties met ziek zijn en al mijn ‘donkere eigenschappen’ laten zien. Ze was nog steeds niet gaan handhaven. Dus het leek veilig.

Ja hoor

Ik was blij, ik ging beginnen! Maar, ja hoor, daar was de nachtelijke weerstand weer, binnen een week! Wat nu weer? In de week dat het coachingtraject startte, begon ook mijn nieuwe opleiding. Ik werd ineens overspoeld met werk en had het overzicht niet meer. Paniek! Dit ging ik niet redden. Ik ging ermee stoppen.

Eigen verantwoordelijkheid

Ik had er niet op gerekend dat mijn weerstand desondanks weer even lekker in mijn hoofd ging rondwaren. Maar Margot ging niet handhaven. Zij schreef: “Je hebt deze beslissing toch genomen na een lange periode van nadenken over wat je nodig hebt? Laten we kijken hoe we het eventueel kunnen aanpassen zodat het voor jou wel behapbaar wordt. Hoe voelt dat voor je?”. Ze stond naast me en niet boven me, als een vriendelijke coach die een beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt.

Daar stond ik dan. Tja. Wat wilde ik nu eigenlijk? Ik wilde toch graag een coach die mij zou helpen om met mijn chronische aandoeningen te leren omgaan?

Ik ben ik gestart, jawel, zei het in een voor mij wat aangepaste vorm. Zodat ik het kon blijven overzien en zonder teveel stress. Want dat geeft weerstand. Het werd een mooie rit. In het begin met veel emoties, maar gaandeweg met ontdekkingen, nieuwsgierigheid en uiteindelijk gewoon lol erin.

Leerproces

Ik zal de komende tijd in mijn Blog verslag doen van dit leerproces. Als ik later zelf op die coachstoel zit, als coach, is het heel goed om te weten wat er zich in een cliënt afspeelt. En dus als eerste bij mij.

Ben je zelf ook ooit naar een coach geweest? Wat waren jouw ervaringen? Ben je uiteindelijk blij dat je het hebt gedaan?

Je kunt hieronder reageren:

Noot:

Overdracht is de projectie van gevoelens, wensen en verwachtingen uit een eerdere relatie op een ander persoon. Dit kan een therapeut of begeleider zijn. De overdracht vanuit de therapeut is tegenoverdracht. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Overdracht_(psychologie)

Margot van Zon: Bekroond Leven: https://bekroondleven.nl/

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

Focus

Sociale isolatie, je hoort niet anders, er is geen ontkomen aan, iedereen heeft het erover, het is binnen en buiten je; je wordt erdoor overspoeld. Maar voor mij is het een situatie die ik al lang ken. Wat deed het met me en wat heb ik ermee gedaan?

Door twee chronische aandoeningen ben ik inmiddels twintig jaar niet meer in het betaalde arbeidsproces. Een spierskeletaandoening; RSI, beperkt me in mijn bewegingsmogelijkheden. Mijn laatste aandoening, een chemische allergie, maakt dat ik niet meer in allerlei ruimtes kan verblijven. Mijn leven is hierdoor steeds beperkter geworden. Ik leef in een mate van sociale isolatie.

Nieuwsgierig

Toen de sociale isolatie zich in Nederland en zelfs bijna de hele wereld aandiende, was ik eigenlijk heel verrast. Voor mij was deze mate van beperking niet zo ernstig. Nee hoor, het kon nog veel erger. Nieuwsgierig keek ik naar hoe ‘de gezonde medemens’ het er vanaf bracht. Ik zag allerlei strategieën langskomen. Angst en vermijding, of juist ontkenning en gewoon doorgaan met wat je deed. Denken dat thuis zitten vakantie is, of dat je in de hel bent beland. Heel creatief allerlei alternatieven bedenken, bezigheidstherapie, het hele huis opruimen, eindelijk doen waar je nooit tijd voor had. Of ineens tot jezelf komen en je in Zenactiviteiten onderdompelen.

Een moment van reset

Maar hoe je het ook wendt of keert; op een gegeven moment ontkom je niet aan de realisering dat je gevangen zit. Je zit vast en je kunt er niet uit. Een pas op de plaats maken is hoe dan ook een moment van reset. Je zult stilstaan bij alles wat je deed, de waarde en het nut daarvan. Je gaat het nodige evalueren en zult jezelf zeker tegenkomen. Je zult ook plannen maken voor wat je hierna anders wilt. Maar tegelijkertijd weet je niet of het ‘hierna’ niet onherroepelijk anders wordt dan het ‘hiervoor’. Er knaagt onzekerheid.

Wat deed het met mij, sociale isolatie? Het heeft het slechtste en het beste in me naar boven gebracht. Van het heel hard werken aan herstel en goed vooruit komen, naar pure wanhoop bij de volgende tegenslag en geen zin meer hebben om er nog maar wat dan ook aan te doen. Ik ontdekte dat ik niet meer helemaal meedeed en me ook eenzaam voelde. Het heeft me inventief gemaakt, telkens naar oplossingen doen zoeken. Vaak slaagde ik daar ook in, soms ook niet. Ik bleef me, binnen mijn mogelijkheden verder ontwikkelen.

Mezelf beter leren kennen

Ook heb ik mezelf steeds beter leren kennen. Wie was ik eigenlijk, hoe zat ik in elkaar? Wat deed ik verkeerd, wat deed ik goed? Maar de laatste jaren ben ik steeds meer op zoek gegaan naar: wat kan ik ermee doen? Hoe kan ik van vechten en hard werken naar een coping die me meer energie, ontspanning en plezier oplevert?

Het grotere plaatje

Wat was voor mij nu de belangrijkste strategie om erdoorheen te komen en om door te gaan? Door deze hele situatie ben ik daarover na gaan denken. Wat ik eigenlijk altijd ben blijven doen, is focus houden. Ik had een bepaald verlangen en bleef dat door alle beslommeringen heen in het oog houden. Een soort boven de materie zwevend doel en ijkpunt. En tot nu toe is het me ook altijd gelukt om dat doel te bereiken. Het maakte dat ik het grotere plaatje bleef zien op het moment dat de vervelende details het dreigden over te nemen.

Mindset

En die ‘gevangenis’, zit die niet eigenlijk in je hoofd? Ik heb een man gezien met het locked-in-syndroom, die compleet gelukkig was. Met zijn ogen kon hij nog een computer besturen en schilderijen maken. Los van alle aanpassingsproblemen, het omgaan met onzekerheid, eenzaamheid, pijn, acceptatie- en rouwprocessen. Uiteindelijk komt het aan op een mindset. Want in het ‘gewone’ leven kun je ook gevangen zitten; in je opleiding, je baan, je familie, je relatie.

Focus houden. Is dit een advies voor anderen? Misschien een vorm van inspiratie. Wat voor de een werkt, werkt niet altijd voor de ander. Maar het is wel de manier om boven de materie te blijven staan en je niet volledig te laten meeslepen door omstandigheden en emoties.

Dus voor nu, blijf gezond; blijf fit, blijf trainen -lichaam en geest- en houd focus...