woensdag 26 mei 2021

Bewust bekwaam

Verandertrajecten door coaching kunnen best wat tijd in beslag nemen. Tijdens het coachingtraject zijn er al allerlei aha-momenten. Het begint meestal zo: in het ‘gewone leven’ loop je steeds vaker tegen een aantal zaken aan die niet zo lekker lopen. Of je doet heel erg je best om deze zaken te negeren. Dan komt er waarschijnlijk vanzelf een ‘stop!’ van binnenuit of van buiten uit. Zoals bijvoorbeeld overspannen raken of depressief, een ziekte krijgen, je baan verliezen of een relatiebreuk.

Maar ook uit eigen beweging kun je besluiten dat je meer inzicht wil hebben in waarom een aantal dingen niet meer zo lekker lopen. Op dat moment ben je ‘onbewust onbekwaam’. Je weet wel dat er iets is, maar niet precies wat.

Slachtofferrol

Toen ik bij mijn coach Margot van Zon aanklopte, coach voor chronisch zieken, stortte ik een heel verhaal over haar uit met alles wat er volgens mij niet ging. Hulpvraag: waarom het mij toch maar niet wilde lukken om te leven met een aandoening. Op de coachopleiding kreeg ik de volgende feedback: ‘Je zat erg in de slachtofferrol aan het begin van de opleiding’. Ik ben hier nog heel lang boos over geweest. “Hoezo slachtofferrol? Ik deed toch keihard mijn best om beter te worden. En nu was ik een passief slachtoffer?’

Maar naast dat ik er inderdaad alles aan deed om fysiek beter te worden, was ik boos. Heel boos over dat dit me was overkomen, dat het niet ophield en ‘het Universum’ mij zeker moest hebben. Achteraf gezien was dat precies wat de juf op de opleiding bedoelde. Het was mijn mindset. De aandoeningen waren mij inderdaad overkomen, maar ik was er voortdurend tegen in gevecht. Ik was boos, vond het oneerlijk en kon het niet verdragen dat mijn leven niet verliep zoals ik dat wilde. Ik had geen controle. Inderdaad.

Niet-helpende gedachten

Het coachingtraject van Margot is erop gericht om inzicht te krijgen in de ‘niet-helpende-gedachten’ en om er iets tegenover te zetten. Net als in de topsport, en eigenlijk in het hele leven, gaat het om de balans tussen inspanning en herstel. Tijdens een (chronische) ziekte word je harder belast dan in het ‘gewone leven’, dus het herstel moet evenredig zijn om de balans weer recht te trekken.

Terug naar de niet-helpende-gedachten. Dat zijn er een heleboel. Veel paniek en catastrofes in je hoofd, veel oplossingen die eigenlijk geen oplossingen zijn, en daardoor veel ergernis en boosheid, apathie of verdriet.

Ingrepen

In het coachingtraject krijg je een aantal interventies- ingrepen- om je te laten zien dat wat je op dat moment denkt, niet logisch is, niet reëel, niet helpend. Als je merkt dat je gestrest raakt, leer je steeds sneller te schakelen naar: ‘wat denk ik nu eigenlijk’? En klopt dat? Een geniale zin van Margot vond ik bijvoorbeeld: ‘een gedachte is ook maar een mening.’ En mijn reactie daarop :‘heb ik daar nu zin in?’

Het moeilijkste deel vond ik het inzien van mijn ‘onlogische’ gedachten. Daar kwam heel veel weerstand bij kijken. Want ja, mijn oude verdedigingsmechanismen werden ineens omver gegooid en dat zorgde voor verzet. In dit proces ging ik langzaam van ‘onbewust onbekwaam’ naar ‘bewust onbekwaam’. Je leert inzien dat je bepaalde dingen doet waardoor je je niet fijn voelt. Alleen je hebt dat nog niet meteen in de vingers.

Bron: Leerfasen van Maslow | De Fit Groep Verandermanagement

Bewust onbekwaam

Het leukste van deze fase vond ik de oefeningen die ik meekreeg. Waar ik in het begin veel weerstand voelde, kreeg ik naarmate ik vorderde steeds meer lol in het doen van de oefeningen. Want het waren niet alleen inzicht-gevende oefeningen, om patronen bloot te leggen, maar waren ook totale ‘out-of-the-box’-oefeningen. Zoals: ‘doe iets wat je anders nooit zou doen’.

Niet één, maar twee dure jassen

Zo zat ik op een avond erg te dubben welke winterjas ik zou bestellen, ik kon niet kiezen. Tot mijn echtgenoot ineens zei: ‘dan bestel je ze toch allebei!’ ‘Huh?’ Met stomheid geslagen dacht ik, ‘ja maar dat kan toch niet, dat is veel te duur!’ Totdat tot me doordrong: ‘Dit is het, dit is iets wat ik normaal nooit zou doen, dus ik ga ervoor!’ Het heeft me geleerd iets losser om te gaan met een aantal dingen, uit mijn patronen te breken en af een toe gewoon eens lol te hebben, zomaar.

Naast het ontzenuwen van onbewuste patronen en gedachten, kreeg ik ook materiaal aangereikt om de balans te herstellen. Want van al dat vechten, bang en boos zijn, word je namelijk niet zo blij. Het geeft niet echt energie. Dus gingen we kijken naar ‘wat vind ik leuk, wat heb ik nodig, kies elke dag één leuk ding uit voor jezelf, en drie grote leuke dingen in de week’. Daarover meer in mijn volgende Blog.

Een jaar later

Een jaar na het coachingtraject kan ik zeggen dat ik inmiddels een soort van ‘bewust bekwaam’ niveau heb bereikt. Natuurlijk ben ik af en toe weer terug gevallen in oud gedrag en moest ik mijn oefeningen erbij pakken om te kijken wat ik nodig had. Toch weet ik inmiddels wat ik kan doen als ik mij niet goed voel en weet ik wat nodig is om de balans goed te houden. De uitdagingen in het leven zullen deze balans elke keer weer doen wankelen, maar nu heb ik meer instrumenten om bij te sturen. Het gaat nog niet vanzelf. Ik ben nog niet ‘onbewust bekwaam’ zoals bij autorijden. Ik moet er elke keer nog over nadenken. Maar als dat is wat nodig is, is dat ok.

Dankbaar

Zoals ik al zei, dit soort trajecten kosten tijd, je kunt ook niet in één dag fietsen. Ik ben in ieder geval mezelf dankbaar. Naast het eerst tien jaar lang alles fysiek behapbaar te krijgen, ben ik nu aan het investeren in het mentale deel. Het blijft ‘work in progress’. In ga door met mijn ontwikkeling, mijn opleiding en misschien op een dag denk ik: ja, nu gaat het echt een stuk beter!

Voor meer info over de coaching: Margot van Zon https://bekroondleven.nl/

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.