Blue, of de kunst van het niets doen

12-juli 2022

😸😹😺😻😼😽😾😿🙀

In de film ‘Smoke’ en het vervolg ‘Blue in the face’, maakt Harvey Keitel elke dag dezelfde foto op een straathoek in New York. Zomaar. De afgelopen weken ging ik elke dag naar Blue, de Blauwe Rus van de buurvrouw die op vakantie was.

Blue is een zeer nieuwsgierige, ondernemende kat. De eerste dag van onze ontmoeting draaide hij mauwend om me heen, maar keek nog de kat uit de boom. Maar met de dag kwam hij dichterbij. Na een dag liet hij zich aaien; eerst op de kop, na een paar dagen de rug, toen kwam hij op schoot, mocht ik de buik aaien en kwam hij zelfs in mijn nek liggen.

Got you!

Er was mij verteld dat hij van spelen hield. In het begin volgde Blue stoïcijns mijn pogingen om met een veer aan een touwtje door de kamer te springen. Maar net toen ik na twee dagen dacht dat er geen eer meer aan te behalen was, verraste de blauwe kater mij met een bliksemaanval: ‘got you!’. Daarna ging het van ‘zoek de muis onder het kussen’, wilde achtervolgingen achter het veertje aan tot verstoppertje en ’ren door de tunnel’. Ook ik strooide ik op elke traptrede nog wat snoepjes voor enig zoek- en kauwplezier tijdens mijn afwezigheid. Gaandeweg kwam er meer te ontspanning in het dier. Hij begon te wennen aan mijn bezoekjes en zodra ik de sleutel in het slot stak, kwam hij de trap afrennen om luid mauwend mee naar de keuken te dribbelen.

Met steeds meer plezier ging ik naar het huis van de buurvrouw. Het was gewoon gezellig met Blue. Ik deed daar eigenlijk niks, niks voor mezelf. Er was geen hoger doel. De kater bepaalde wat we deden, ik liet het gewoon op me af komen. En terwijl ik daar zo zat met Blue, dacht ik ineens aan die film, aan het iets doen zonder ogenschijnlijk doel. Elke dag dezelfde foto maken. Wat is daar nou spannend aan? Totdat je de kleine details ziet, de verschillen, mensen die langskomen, hun kleding, hun uitdrukking, de sfeer, het weer, het stadsbeeld. Observeren om het observeren.

Ben ik er al?

Het was heel ontspannen, gewoon er zijn, lekker rustig met een kat knuffelen en spelen. Geloof me, ik heb me op allerlei cursussen een ongeluk zitten te ontspannen. Mindfulness, Zelfcompassie, Yoga, Tai Chi, ademhalingsoefeningen. Alles met het doel om enorm te gaan ontspannen. Op het punt af dat ik dacht: ‘ben ik er al, is het gelukt, ben ik nu ontspannen?’ Het ontspannen als doel…

Want zo is ons leven tegenwoordig. Alles is zo geregeld dat we zelfs het ontspannen inplannen. Een beetje lanterfanten en leuke verhaaltjes schrijven, wat mooie foto’s maken, omdat je er zin in hebt, is er niet meer bij. Wanneer ontspan je eigenlijk echt? Op vakantie, als je een praatje maakt, een wandeling, bij leuke afspraak? Of als je met koffie drinken in je tuintje naar de bijen zit te kijken?

De kunst van het niets doen is de kunst van het ontspannen zonder doel. Dan ontstaat er ruimte voor ideeën, ingevingen, plannen. Zoals het plan om na lange tijd weer mijn Blog te gaan schrijven. Wat fijn! Leve het ‘niets’ doen! Met dank aan Blue!

Ik wens jullie een fijne vakantie toe met vooral veel ‘niets’ of iets zonder doel….

😸😹😺😻😼😽😾😿🙀

Hoe leg je het uit?

 ‘Maar u ziet er nog zo goed uit.‘ Zo zat ik twintig jaar geleden bij de dokter. Ik kon zo ongeveer niets meer met mijn armen; niet typen, afwassen, geen kleren vouwen en in de kast leggen, geen zware dingen tillen. Maar nog het allerergste: niet mijn eigen baby verzorgen. Ik zat in tranen uit te leggen hoe hopeloos ik me voelde. Dus wat moet je in Godsnaam met die opmerking? Behalve de goede man over zijn bureau trekken en even flink door elkaar schudden… Ware het niet dat mijn armen het door RSI niet meer deden.

Hopeloze opmerkingen

Een flink aantal jaren later; ik was inmiddels hoofdredacteur bij de RSI-vereniging geworden, hadden we rubrieken verzonnen over dit soort niet-helpende opmerkingen. ‘Hopeloze opmerkingen’ en ‘Ongevraagde adviezen’; we hebben wat afgelachen op de redactie. Ik was zeker niet de enige met dit soort ervaringen. Vanuit het motto: ‘Gedeelde smart is halve smart’ beschreven we onze bitterzoete anekdotes.

Heden ten dage; ik ben alweer een ziekte en een coachopleiding verder, lees ik bij de ‘Stichting Onzichtbaar Ziek’ weer over ergernissen. Mensen die dingen over jouw aandoening roepen, zoals: ‘Er is niets aan je te zien’, ‘goh, waarom kan je dat niet doen/ eten/ drinken/ zien/ horen/ bedenken/ rijden/ lopen/ zitten/ werken/ dat medicijn of die behandeling niet nemen?’

Barbecue

Mijn oude klasgenootje Laurence, beschrijft het als volgt: “De volgende die zegt dat ik er goed uit zie, eet ik met huid en haar op, nadat ik hem eerst in bouillon heb gedoopt, daarna gepaneerd en op de barbecue heb gelegd, en waarbij ik van tevoren zorgvuldig alle haar heb verwijderd’. Leven met het syndroom van Sjögren, een systemische auto-immuunziekte, is niet echt een pretje. Humor en ingehouden woede; het komt alle twee voorbij in haar blog, ‘T’as l’air en forme’ (‘Je ziet er goed uit’).

Welkom in de wereld van een kneus

Martine Reesink, schrijfster van een blog en een boek over haar leven met EDS beschrijft dezelfde emoties. In Welkom in de wereld van een kneus | Lotgevallen van een EDS-ser, vertelt ze hoe het aan anderen bijna niet uit te leggen is wat er met je aan de hand is en tegen welke dagelijkse beperkingen je aanloopt. En over haar worstelingen met medici en instanties.

Toevallig viel mijn oog vandaag op een artikel in het RSI-Magazine, dat gelukkig nog steeds bestaat. ‘Maar je ziet er helemaal niet ziek uit!’: weer hetzelfde onderwerp. Mensen met een aandoening worden daar nogal geïrriteerd en zelfs soms heel boos van. Het blijft een ontzettend lastig punt. We willen graag begrepen worden en anderen willen ons ook graag begrijpen, maar toch lijkt het niet makkelijk om daarover te communiceren.

Lepeltjestheorie

Het antwoord is ‘The spoon theory’, van Christine Miserando. Barbara Sneller legt in haar artikel uit hoe ze deze techniek als coach gebruikt om mensen te begeleiden. Het gaat als volgt: je geeft de gezonde persoon twaalf lepels en vertelt dat dit de energie is die je op een dag hebt. Gezonde mensen hebben misschien wel honderd lepels op een dag, maar jij, als zieke persoon hebt er maar twaalf. En alles wat je doet kost één lepel.

Dus: je staat op en doet wat oefeningen omdat alles pijnlijk en stijf voelt: één lepel. Ontbijt maken en je dagplanning maken: één lepel. Douchen en aankleden: één lepel. En dan moet je de rest van de dag nog door. Met nog maar negen lepels. Tussen alle lepels door moet je ook nog uitrusten, anders kan je de volgende lepel niet doen. Dan nog boodschappen doen: als het veel is: twee lepels. Een paar uur werken of studeren: twee of drie lepels. Oh ja, ik moet nog koken: één lepel. Hoeveel heb ik er nog? Nog drie. Opruimen, de hond uitlaten, de was ophangen. En dan is het wel klaar. Soms net iets teveel.

Goed plannen

Een dagje weg, een feestje geven of een ochtend schoonmaken kost nog veel meer energie. Dit moet je heel goed plannen. Soms gebruik je teveel lepels, zodat je de dagen daarna minder hebt. Dan word je moe, hebt veel klachten of je wordt gewoon ziek. De ‘gezonde andere’ ziet dat stukje niet: die ziet alleen het deel waarin je dingen doet, zonder dat er iets aan je te zien is.

Ik ben heel blij dat ik dit artikel in RSI-Magazine tegenkwam. Er zijn ook andere behulpzame technieken zoals ‘geweldloze communicatie’, waarin je de ander vertelt wat iets met je doet en wat je daarbij nodig hebt. Maar met deze lepeltjestheorie maak je het tastbaar en invoelbaar.

Dus wat als iemand zegt: ‘Wat zie je er toch goed uit!’? Op de barbecue? Of zal ik ‘m twaalf lepeltjes geven?

Fijn! Dat je mijn artikel leest. Wil je me blijven volgen, stuur me dan je mailadres met het contactformulier rechts, dan zet ik je op mijn mailinglijst.

Met dank aan Laurence: ‘Le prochain qui me dit que j'ai l'air en forme, je le mange en entier après l'avoir trempé dans un bouillon, puis pané et frit au bbq, tout en ayant soigneusement épilé tous les poils auparavant.....Gnark gnark gnark’

t'aslairenforme | Vivre avec Monsieur Gougerot (wordpress.com)

But You Dont Look Sick? support for those with invisible illness or chronic illness The Spoon Theory written by Christine Miserandino - But You Dont Look Sick? support for those with invisible illness or chronic illness

Met dank aan Martine Reesink: Mijn boeken | Welkom in de wereld van een kneus

Met dank voor de illustratie aan de Stichting Onzichtbaar Ziek

Syndroom van Sjögren: Wat is dat? • ReumaNederland

Met dank aan de RSI-Vereniging | Voor iedereen die met RSI te maken krijgt

Met dank aan Barbara Sneller: Sneller Beter Verder | Facebook

BekroondLeven.nl - coaching voor mensen met een chronische ziekte

Geweldloze communicatie - Wikipedia

 

Bewust bekwaam

Verandertrajecten door coaching kunnen best wat tijd in beslag nemen. Tijdens het coachingtraject zijn er al allerlei aha-momenten. Het begint meestal zo: in het ‘gewone leven’ loop je steeds vaker tegen een aantal zaken aan die niet zo lekker lopen. Of je doet heel erg je best om deze zaken te negeren. Dan komt er waarschijnlijk vanzelf een ‘stop!’ van binnenuit of van buiten uit. Zoals bijvoorbeeld overspannen raken of depressief, een ziekte krijgen, je baan verliezen of een relatiebreuk.

Maar ook uit eigen beweging kun je besluiten dat je meer inzicht wil hebben in waarom een aantal dingen niet meer zo lekker lopen. Op dat moment ben je ‘onbewust onbekwaam’. Je weet wel dat er iets is, maar niet precies wat.

Slachtofferrol

Toen ik bij mijn coach Margot van Zon aanklopte, coach voor chronisch zieken, stortte ik een heel verhaal over haar uit met alles wat er volgens mij niet ging. Hulpvraag: waarom het mij toch maar niet wilde lukken om te leven met een aandoening. Op de coachopleiding kreeg ik de volgende feedback: ‘Je zat erg in de slachtofferrol aan het begin van de opleiding’. Ik ben hier nog heel lang boos over geweest. “Hoezo slachtofferrol? Ik deed toch keihard mijn best om beter te worden. En nu was ik een passief slachtoffer?’

Maar naast dat ik er inderdaad alles aan deed om fysiek beter te worden, was ik boos. Heel boos over dat dit me was overkomen, dat het niet ophield en ‘het Universum’ mij zeker moest hebben. Achteraf gezien was dat precies wat de juf op de opleiding bedoelde. Het was mijn mindset. De aandoeningen waren mij inderdaad overkomen, maar ik was er voortdurend tegen in gevecht. Ik was boos, vond het oneerlijk en kon het niet verdragen dat mijn leven niet verliep zoals ik dat wilde. Ik had geen controle. Inderdaad.

Niet-helpende gedachten

Het coachingtraject van Margot is erop gericht om inzicht te krijgen in de ‘niet-helpende-gedachten’ en om er iets tegenover te zetten. Net als in de topsport, en eigenlijk in het hele leven, gaat het om de balans tussen inspanning en herstel. Tijdens een (chronische) ziekte word je harder belast dan in het ‘gewone leven’, dus het herstel moet evenredig zijn om de balans weer recht te trekken.

Terug naar de niet-helpende-gedachten. Dat zijn er een heleboel. Veel paniek en catastrofes in je hoofd, veel oplossingen die eigenlijk geen oplossingen zijn, en daardoor veel ergernis en boosheid, apathie of verdriet.

Ingrepen

In het coachingtraject krijg je een aantal interventies- ingrepen- om je te laten zien dat wat je op dat moment denkt, niet logisch is, niet reëel, niet helpend. Als je merkt dat je gestrest raakt, leer je steeds sneller te schakelen naar: ‘wat denk ik nu eigenlijk’? En klopt dat? Een geniale zin van Margot vond ik bijvoorbeeld: ‘een gedachte is ook maar een mening.’ En mijn reactie daarop :‘heb ik daar nu zin in?’

Het moeilijkste deel vond ik het inzien van mijn ‘onlogische’ gedachten. Daar kwam heel veel weerstand bij kijken. Want ja, mijn oude verdedigingsmechanismen werden ineens omver gegooid en dat zorgde voor verzet. In dit proces ging ik langzaam van ‘onbewust onbekwaam’ naar ‘bewust onbekwaam’. Je leert inzien dat je bepaalde dingen doet waardoor je je niet fijn voelt. Alleen je hebt dat nog niet meteen in de vingers.

Bron: Leerfasen van Maslow | De Fit Groep Verandermanagement

Bewust onbekwaam

Het leukste van deze fase vond ik de oefeningen die ik meekreeg. Waar ik in het begin veel weerstand voelde, kreeg ik naarmate ik vorderde steeds meer lol in het doen van de oefeningen. Want het waren niet alleen inzicht-gevende oefeningen, om patronen bloot te leggen, maar waren ook totale ‘out-of-the-box’-oefeningen. Zoals: ‘doe iets wat je anders nooit zou doen’.

Niet één, maar twee dure jassen

Zo zat ik op een avond erg te dubben welke winterjas ik zou bestellen, ik kon niet kiezen. Tot mijn echtgenoot ineens zei: ‘dan bestel je ze toch allebei!’ ‘Huh?’ Met stomheid geslagen dacht ik, ‘ja maar dat kan toch niet, dat is veel te duur!’ Totdat tot me doordrong: ‘Dit is het, dit is iets wat ik normaal nooit zou doen, dus ik ga ervoor!’ Het heeft me geleerd iets losser om te gaan met een aantal dingen, uit mijn patronen te breken en af een toe gewoon eens lol te hebben, zomaar.

Naast het ontzenuwen van onbewuste patronen en gedachten, kreeg ik ook materiaal aangereikt om de balans te herstellen. Want van al dat vechten, bang en boos zijn, word je namelijk niet zo blij. Het geeft niet echt energie. Dus gingen we kijken naar ‘wat vind ik leuk, wat heb ik nodig, kies elke dag één leuk ding uit voor jezelf, en drie grote leuke dingen in de week’. Daarover meer in mijn volgende Blog.

Een jaar later

Een jaar na het coachingtraject kan ik zeggen dat ik inmiddels een soort van ‘bewust bekwaam’ niveau heb bereikt. Natuurlijk ben ik af en toe weer terug gevallen in oud gedrag en moest ik mijn oefeningen erbij pakken om te kijken wat ik nodig had. Toch weet ik inmiddels wat ik kan doen als ik mij niet goed voel en weet ik wat nodig is om de balans goed te houden. De uitdagingen in het leven zullen deze balans elke keer weer doen wankelen, maar nu heb ik meer instrumenten om bij te sturen. Het gaat nog niet vanzelf. Ik ben nog niet ‘onbewust bekwaam’ zoals bij autorijden. Ik moet er elke keer nog over nadenken. Maar als dat is wat nodig is, is dat ok.

Dankbaar

Zoals ik al zei, dit soort trajecten kosten tijd, je kunt ook niet in één dag fietsen. Ik ben in ieder geval mezelf dankbaar. Naast het eerst tien jaar lang alles fysiek behapbaar te krijgen, ben ik nu aan het investeren in het mentale deel. Het blijft ‘work in progress’. In ga door met mijn ontwikkeling, mijn opleiding en misschien op een dag denk ik: ja, nu gaat het echt een stuk beter!

Voor meer info over de coaching: Margot van Zon https://bekroondleven.nl/

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

 

De vrolijke pessimist

Stel je bent een pessimist, voor jou is het glas altijd halfleeg en je bent bovendien een beetje angstig. En dan word je serieus ziek. Op zijn zachtst gezegd geen handige combinatie. In deze mindset bestaat een slechte situatie voor eeuwig. Nee, het wordt zelfs alleen maar slechter. Je wordt doodongelukkig, kan nooit meer wat, verliest baan, inkomen, huis en relatie. Kortom: je leven is over! Natuurlijk lig je dit scenario elke nacht in angstzweet te herkauwen. Dit heet paniek.

Zo, nu heb je even een beeld. Terug naar het hier en nu. In de laatste module van mijn psychologie deelexamen kwam ik weer allerlei interessante dingen tegen over copingmethodes en eigenschappen om goed met stress om te gaan. Ik kom steeds dichter bij wat mij al jarenlang fascineert. Hoe ga je om met tegenslag? 

Ingebouwd

Eigenschappen om met tegenslag om te gaan zijn eigenlijk al in de menselijke natuur ingebakken. De mensen die er in de evolutie niet mee om konden gaan, bezweken en kregen geen nageslacht. Op zich logisch, anders zou iedereen na een oorlog of natuurramp aan een depressie of posttraumatische stress stoornis (PTSS) lijden en niets meer kunnen. Dus ook geen kinderen verzorgen.

Er is daarbij sprake van een bepaalde levenshouding die helpt bij het omgaan met stress. Dat kan aangeboren, maar ook aangeleerd zijn (nature-nurture). Het komt erop neer dat relativerende, optimistische, verantwoordelijke en weerbare mensen stress beter aankunnen. Maar dit zijn niet de types die de oorlog gaan winnen. Dan moet je het hebben van de vechters; mensen die alert zijn, heel snel gevaar zien en meteen handelen. Beide types zijn dus nodig voor het overleven van de soort. Want als iemand met een knots tegenover je staat en je denkt: ‘Even ontspannen, misschien eerst een kopje theedrinken samen…’, ben je al dood.

Copingmethodes

Na afloop van het stressvolle feit zijn er nog allerlei manieren om ermee om te gaan. Dat noemen ze copingmethodes. Je kijkt dan probleemgericht of emotiegericht naar de situatie. Kun je het oplossen of moet je ermee leren leven? Kan je het probleem omdenken? Elk nadeel heeft zijn voordeel? Wat doe je ermee: maak je er wat moois van, en heeft je leven na de negatieve gebeurtenis nog zin? Of omgedacht: geeft de nare situatie juist op een nieuwe manier zin aan je leven?

Precies dit soort methodes leer je aan als je een coachingtraject in gaat. Coping, dealen, er een weg mee weten. Want ook al ben je geen alerte angstige probleemzoeker, er komt een punt bij een ziekte, aandoening of heftige gebeurtenis dat zelfs de meest rustige relativerende persoon het niet meer leuk vindt. De rek gaat eruit, de oplossingen zijn op, de pijn is te vermoeiend, de isolatie te groot, even als het vechten met instanties en het dealen met een sociale omgeving die je niet meer begrijpt.

De oorlog winnen

In mijn geval is de positieve kant van de pessimistische medaille een flinke dosis vechtlust, extraversie en leergierigheid. Op die manier kom ik ook bij mijn doel. Al gaat dat dan nog steeds niet vanzelf. Daar heb je nog doorzettingsvermogen en discipline voor nodig. En dat heb ik gelukkig ook! Ik ben dus het assertieve, alerte type, dat wel de oorlog wint, die tegen het ziek zijn in mijn geval, maar toch echt iets aan die stressniveaus moet doen. En wat heb je daarvoor nodig?

En zo zoekt iedereen in zijn binnenste, samen met de coach naar datgene wat je al in huis hebt om te een goede houding aan te nemen ten opzichte van jouw situatie. Om het overzichtelijk en dragelijk te maken, goed te kijken wat je nodig hebt en vooral te doen wat je blij maakt. Daar kun je jezelf steeds verder in bekwamen. De volgende keer bespreek ik de stappen die ik daarin heb doorlopen.

Ik wens je toe in jouw specifieke situatie, en iedereen nu in deze Coronatijd, om eens te kijken wat je al in huis hebt om met stressvolle situaties om te gaan. Wellicht kom je wel tot verrassende ontdekkingen!

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

 

Regels

 

‘Wie heeft de kaas verkeerd in de koelkast teruggelegd? Waarom ligt er nog een tablet op de bank?’ Regelmatig paradeer ik als een politieagent door het huis en zie dat iedereen de ramen en deuren niet open of dicht doet, zijn bord niet opruimt, de sokken niet in de wasmand doet, het bestek verkeerd in de la doet en zo verder.

Ook mezelf onderwerp ik aan een vrij strakke discipline. Want als er mensen op bezoek komen moet alles gezogen en gestreken, fris ruiken, mag er niets scheef liggen en degene die vlak voor het bezoek iets in mijn orde verplaatst wacht een fikse uitbrander.

Fout gedrag
‘Noteer je (in jouw ogen) foute gedachten en fout gedrag en beschrijf de regels waaraan je op dat moment niet voldoet.’ Dit was de opdracht van mijn coach Margot van Zon. De coach voor zieken met wie ik dit jaar een traject ben ingegaan. ‘Hoezo regels? Wat bedoelt ze daar nou weer mee?’

Zoals gewoonlijk begon er zich in mij bij een coachopdracht weer allerlei weerstand te manifesteren. ‘Dit is echt heel stom om te doen!’ Aarzelend probeerde ik toch om wat regels op te schrijven:

-        Gij zult de afwasmachine altijd netjes inruimen, waarbij alles een vaste plek in de machine heeft.

-        Gij zult alle kopjes volgens een bepaald patroon in de kast zetten.

-        Gij zult het aanrecht te allen tijde schoon hebben.

‘Nou en, mag ik dan geen huisregels hebben, wat is daar mis mee?’ Ik sputterde voort. Na twee weken had ik toch een redelijk lijstje aan vrij strakke regels. Niet alleen over het huishouden, maar ook over het verzorgd de straat opgaan, meteen een email moeten beantwoorden, me aan alle afspraken houden. Het werd een boekje met regels die ik voor mezelf had bedacht, maar nooit hardop had uitgesproken in de loop van mijn leven.

Afschuw
Daarna moest ik van de coach één regel expres gaan loslaten. Het werd: de kopjes verkeerd in de kast zetten. Met tegenzin liet ik mijn huisgenoten vol nonchalance de kopjes kriskras in de kast zetten. De volgende ochtend opende ik het keukenkastje: ‘Aaaah! Ze staan nog steeds verkeerd!’ Elke keer als ik iets uit het kastje pakte, bekroop mij een gevoel van afschuw. Mijn handen jeukten. Maar ik weerstond de neiging. Na drie dagen mocht ik van mezelf eindelijk de kopjes weer ‘goed’ in de kast zetten. Wat een opluchting. Of niet?

Nou en!
Naarmate de coachingsessies vorderden en ik ook andere opdrachten kreeg, ging ik het ineens voelen. ‘Hee, ik heb nu eigenlijk helemaal geen zin om de wc schoon te maken, ik ben hartstikke moe.’ Ik zag ook in dat ik de strakke discipline waar ik mijn gezinsgenoten aan onderwierp niet altijd zo noodzakelijk was. Als de kaas verkeerd in de koelkast lag, zouden we het heus wel overleven tot in ieder geval de volgende dag. ‘Hee de kopjes staan scheef in de kast, nou en!’

Controlemechanisme
Er ontstond meer ruimte en ik ging beter naar luisteren en naar wat ik op dat moment echt nodig had. Waarom gebruikte ik al deze regels eigenlijk? Waar dienden ze toe, behalve het gemak van de routine? Ik kwam erachter dat naarmate ik me slechter voelde de regels meer ging handhaven. Het was een soort controlemechanisme. Een manier om houvast te zoeken in een moeilijk moment of op een moeilijke dag.

Maar, zo leerde ik, controle willen krijgen helpt juist niet als je die niet hebt. Je lichaam doet nou eenmaal rare dingen met je als je een aandoening hebt en dan helpt controle dus juist niet. Want controle geeft spanning en spanning in je lichaam geeft nog meer problemen.

Wat je juist wel nodig hebt is het voelen van je vermoeidheid, je pijn, je onmacht en te kijken wat je op dat moment nodig hebt. Maar daar wil je natuurlijk niet naartoe in je overlevingsmechanisme. Je wil eruit, en dus bedenk je de controle.

Tevredenheid
En hoe is het nu met de regeltjes? Ik heb ze natuurlijk niet helemaal losgelaten, anders wordt het hier een chaos. Maar ik kan nu dingen meer loslaten. ‘Nou, als het niet vandaag kan, dan doen we het als het wel gaat.’ Natuurlijk worden er zo allerlei dingen steeds verzet, maar daar tegenover staat ineens de tevredenheid dat je goed voor jezelf hebt gezorgd. Het blijft work in progress.

Met dank aan schrijfcoach Barbara Trappenburg voor de feedback. https://www.schrijflab.com/wie-is-schrijflab/

Voor meer info over de coaching: Margot van Zon https://bekroondleven.nl/

 

Coach de coach

Over haar bril keek ze me scherp aan. “Wat ben je aan het doen?” Ik schrok. Deed ik iets verkeerd? Het was toch de bedoeling dat ik mijn best deed? Dit was mijn eerste coach. Ik ben er twee keer geweest. Ze gaf commentaar op hoe ik de informatie verwerkte. Ik schreef het op! Dat deed ik nou eenmaal als ik iets kon leren. Altijd de ijverige leerling.

‘Ik wil dat je nu echt even naar me kijkt, ik wil dat je oplet”, sprak de kattige coach. Verzet borrelde op. “Maar ik schrijf het graag op als ik informatie krijg.” Ik zag dat ze haar boosheid wegslikte en inmiddels rood aanliep. Ze ging zitten en zuchtte diep. Daarna legde ze me beheerst uit dat het beter was als ik eerst luisterde en het tot me door liet dringen.

Te laat

Maar het was al te laat. De weerstand had zich in mijn onderbuik genesteld. Hoe kon ik mijn verhaal kwijt als ik ‘op mijn kop’ kon krijgen, door gewoon te zijn wie ik ben? Na een korte pauze, vanwege mijn gezondheid, besloot ik om niet bij haar terug te keren. Ik lag namelijk ineens wakker met een steen in mijn maag. Door mijn coachopleiding had ik ondertussen begrepen dat het goed was om daarnaar te luisteren.

Overdracht en tegenoverdracht

Ook leerde ik in de opleiding dat dit ‘overdracht en tegenoverdracht’ heet. Dit gaat over de de wrijving tussen coach en coachee. Dat wil zeggen dat je overheersende gedragspatroon getriggerd wordt door de coach en dat de coach daar dan weer met zijn of haar gedragspatroon op reageert, in plaats vanuit de helicopterview te blijven kijken. Ik reageer bijvoorbeeld vrij slecht op mensen die zich boven mij opstellen en dan vooral als dat op een negatieve manier is. De kattige coach zag dat vanuit haar kritische ouderrol als verzet en ging het ‘rebellerende kind’ corrigeren. 

Ik wist inmiddels dat ik snel in de weerstand schiet in een voor mij onveilige situatie. Dit zou bij een volgende coach waarschijnlijk weer gebeuren. Zo’n coach gaat namelijk in de regel aan de poorten van je gedragspatronen en copingstrategieën rammelen en dat vinden de meeste mensen niet zo prettig. Die copingstrategieën en gedragspatronen heb je namelijk al je hele leven, juist om met onveilige situaties om te gaan.

De juiste match

De strenge coach was voor mij duidelijk niet de juiste match. Ik zocht anderhalf jaar lang naar de goede klik. Volgens Deepak Choprah geeft je verlangen of je wens je uiteindelijk wat je wil. Ineens kwam de praktijk van Margot van Zon op mijn pad. Bekroond Leven, coaching voor chronisch zieken, zou dat wat zijn? Ze bouwde het rustig op; eerst met nieuwsbrieven, na een tijdje een gratis consult en daarna de vraag of ik wat zag in een coachingtraject. Ze gaf veel in ruimte in de manier waarop. Wandelcoaching, online, een kort pakket, lang pakket of met een personal touch.

Ja, het voelde goed. Ik had al lekker uitgeraasd over mijn frustraties met ziek zijn en al mijn ‘donkere eigenschappen’ laten zien. Ze was nog steeds niet gaan handhaven. Dus het leek veilig.

Ja hoor

Ik was blij, ik ging beginnen! Maar, ja hoor, daar was de nachtelijke weerstand weer, binnen een week! Wat nu weer? In de week dat het coachingtraject startte, begon ook mijn nieuwe opleiding. Ik werd ineens overspoeld met werk en had het overzicht niet meer. Paniek! Dit ging ik niet redden. Ik ging ermee stoppen.

Eigen verantwoordelijkheid

Ik had er niet op gerekend dat mijn weerstand desondanks weer even lekker in mijn hoofd ging rondwaren. Maar Margot ging niet handhaven. Zij schreef: “Je hebt deze beslissing toch genomen na een lange periode van nadenken over wat je nodig hebt? Laten we kijken hoe we het eventueel kunnen aanpassen zodat het voor jou wel behapbaar wordt. Hoe voelt dat voor je?”. Ze stond naast me en niet boven me, als een vriendelijke coach die een beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt.

Daar stond ik dan. Tja. Wat wilde ik nu eigenlijk? Ik wilde toch graag een coach die mij zou helpen om met mijn chronische aandoeningen te leren omgaan?

Ik ben ik gestart, jawel, zei het in een voor mij wat aangepaste vorm. Zodat ik het kon blijven overzien en zonder teveel stress. Want dat geeft weerstand. Het werd een mooie rit. In het begin met veel emoties, maar gaandeweg met ontdekkingen, nieuwsgierigheid en uiteindelijk gewoon lol erin.

Leerproces

Ik zal de komende tijd in mijn Blog verslag doen van dit leerproces. Als ik later zelf op die coachstoel zit, als coach, is het heel goed om te weten wat er zich in een cliënt afspeelt. En dus als eerste bij mij.

Ben je zelf ook ooit naar een coach geweest? Wat waren jouw ervaringen? Ben je uiteindelijk blij dat je het hebt gedaan?

Je kunt hieronder reageren:

Noot:

Overdracht is de projectie van gevoelens, wensen en verwachtingen uit een eerdere relatie op een ander persoon. Dit kan een therapeut of begeleider zijn. De overdracht vanuit de therapeut is tegenoverdracht. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Overdracht_(psychologie)

Margot van Zon: Bekroond Leven: https://bekroondleven.nl/

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

Focus

Sociale isolatie, je hoort niet anders, er is geen ontkomen aan, iedereen heeft het erover, het is binnen en buiten je; je wordt erdoor overspoeld. Maar voor mij is het een situatie die ik al lang ken. Wat deed het met me en wat heb ik ermee gedaan?

Door twee chronische aandoeningen ben ik inmiddels twintig jaar niet meer in het betaalde arbeidsproces. Een spierskeletaandoening; RSI, beperkt me in mijn bewegingsmogelijkheden. Mijn laatste aandoening, een chemische allergie, maakt dat ik niet meer in allerlei ruimtes kan verblijven. Mijn leven is hierdoor steeds beperkter geworden. Ik leef in een mate van sociale isolatie.

Nieuwsgierig

Toen de sociale isolatie zich in Nederland en zelfs bijna de hele wereld aandiende, was ik eigenlijk heel verrast. Voor mij was deze mate van beperking niet zo ernstig. Nee hoor, het kon nog veel erger. Nieuwsgierig keek ik naar hoe ‘de gezonde medemens’ het er vanaf bracht. Ik zag allerlei strategieën langskomen. Angst en vermijding, of juist ontkenning en gewoon doorgaan met wat je deed. Denken dat thuis zitten vakantie is, of dat je in de hel bent beland. Heel creatief allerlei alternatieven bedenken, bezigheidstherapie, het hele huis opruimen, eindelijk doen waar je nooit tijd voor had. Of ineens tot jezelf komen en je in Zenactiviteiten onderdompelen.

Een moment van reset

Maar hoe je het ook wendt of keert; op een gegeven moment ontkom je niet aan de realisering dat je gevangen zit. Je zit vast en je kunt er niet uit. Een pas op de plaats maken is hoe dan ook een moment van reset. Je zult stilstaan bij alles wat je deed, de waarde en het nut daarvan. Je gaat het nodige evalueren en zult jezelf zeker tegenkomen. Je zult ook plannen maken voor wat je hierna anders wilt. Maar tegelijkertijd weet je niet of het ‘hierna’ niet onherroepelijk anders wordt dan het ‘hiervoor’. Er knaagt onzekerheid.

Wat deed het met mij, sociale isolatie? Het heeft het slechtste en het beste in me naar boven gebracht. Van het heel hard werken aan herstel en goed vooruit komen, naar pure wanhoop bij de volgende tegenslag en geen zin meer hebben om er nog maar wat dan ook aan te doen. Ik ontdekte dat ik niet meer helemaal meedeed en me ook eenzaam voelde. Het heeft me inventief gemaakt, telkens naar oplossingen doen zoeken. Vaak slaagde ik daar ook in, soms ook niet. Ik bleef me, binnen mijn mogelijkheden verder ontwikkelen.

Mezelf beter leren kennen

Ook heb ik mezelf steeds beter leren kennen. Wie was ik eigenlijk, hoe zat ik in elkaar? Wat deed ik verkeerd, wat deed ik goed? Maar de laatste jaren ben ik steeds meer op zoek gegaan naar: wat kan ik ermee doen? Hoe kan ik van vechten en hard werken naar een coping die me meer energie, ontspanning en plezier oplevert?

Het grotere plaatje

Wat was voor mij nu de belangrijkste strategie om erdoorheen te komen en om door te gaan? Door deze hele situatie ben ik daarover na gaan denken. Wat ik eigenlijk altijd ben blijven doen, is focus houden. Ik had een bepaald verlangen en bleef dat door alle beslommeringen heen in het oog houden. Een soort boven de materie zwevend doel en ijkpunt. En tot nu toe is het me ook altijd gelukt om dat doel te bereiken. Het maakte dat ik het grotere plaatje bleef zien op het moment dat de vervelende details het dreigden over te nemen.

Mindset

En die ‘gevangenis’, zit die niet eigenlijk in je hoofd? Ik heb een man gezien met het locked-in-syndroom, die compleet gelukkig was. Met zijn ogen kon hij nog een computer besturen en schilderijen maken. Los van alle aanpassingsproblemen, het omgaan met onzekerheid, eenzaamheid, pijn, acceptatie- en rouwprocessen. Uiteindelijk komt het aan op een mindset. Want in het ‘gewone’ leven kun je ook gevangen zitten; in je opleiding, je baan, je familie, je relatie.

Focus houden. Is dit een advies voor anderen? Misschien een vorm van inspiratie. Wat voor de een werkt, werkt niet altijd voor de ander. Maar het is wel de manier om boven de materie te blijven staan en je niet volledig te laten meeslepen door omstandigheden en emoties.

Dus voor nu, blijf gezond; blijf fit, blijf trainen -lichaam en geest- en houd focus...

Zingeving

Hij zei het mooi, Tim Overdiek; “de zin van het leven is dat jij en ik hier een gesprek kunnen voeren en dat we daardoor verbinding ervaren.” Het frappante is juist dat hij dit zei in de uitzending van het tv-programma “De Kist‘, een programma over de dood.

In de coachopleiding werd veel aandacht besteed aan het onderwerp ‘zingeving’. In onze moderne maatschappij, waarin de meeste mensen gemiddeld gezien beschikken over een bestaansminimum, een veilig huis, voldoende voedsel, genoeg mogelijkheden tot een gezonde leefstijl en goede opleidingen; is gebleken dat juist zingeving de belangrijkste basis is voor een gelukkig leven.

We hoeven immers niet meer te overleven op de steppe, geen honger te lijden omdat we vandaag geen hert geschoten hebben of de bessenpluk tegenviel, en onze tent van dierenhuiden wordt niet omver gelopen door een kudde bizons of geplunderd door een rivaliserende stam. We zijn van 'overleven' naar leven gegaan. Wanneer de eerste levensbehoeften als vanzelfsprekend vervuld worden, komt er meer ruimte voor: ‘waarom dan en op welke manier?’

En juist in dat moderne, haastige leven, vol drukte, moeten presteren en moeten gelukkig zijn, blijkt dat mensen soms even door de bomen het bos niet meer zien. Dat ze verdwaald raken in het woud aan eisen die aan ze gesteld worden of die ze aan zichzelf stellen. Want waarom doen we dit eigenlijk allemaal, wat is de zin hiervan? Er ontstaan gevoelens van stress, verveling, apathie of somberheid.

Tim Overdiek benoemt de zingeving in zijn leven na het overlijden van zijn vrouw vanuit het verlies, vanuit een tekenende verdrietige ervaring. Kun je na een hele heftige ervaring nog zingeving ervaren? Ja, zegt Victor Frankl in zijn beroemde boek ‘Man's Search for Meaning’, waarin hij vanuit zijn meest afschuwelijke ervaringen in het concentratiekamp tot de conclusie komt dat de zin van het leven alleen maar kan zijn dat je betekenis geeft aan datgene wat je overkomt.

Maar kijken naar zingeving kan ook vanuit een ander perspectief. Waar kom je je bed voor uit, wat brengt je in een flow? Wat deed je in de meest gelukkige periode van je leven, wat zorgde ervoor dat je toen gelukkig was? Of een andere vraag: Mocht je in het gezin van herkomst er gewoon zijn of moest je altijd iets doen? Ook een goed inzicht geeft de sterfbedtest: ‘als dit het eind van je leven zou zijn, ben je dan tevreden over wat je hebt gedaan, wat waren de gemiste kansen, wat had je liever niet gedaan? Of andersom geredeneerd: wat zou je doen als geld geen rol speelt?

Nu de feestdagen eraan komen, staan we meer stil bij zingeving, het opzoeken van verbinding met je gemeenschap. Het is goed om daarbij ook stil te staan bij wat zingeving voor jou is. Wat geeft je energie; doe je nog steeds wat je gelukkig maakt? Mis je nog iets in je leven? Of is een bepaalde ervaring zo zwaar voor je dat je moeite hebt met het ervaren van geluk en de zin ervan te zien? En de volgende vraag is: wat heb je nodig om zingeving te ervaren? Op welke manier kun je dat gaan opzoeken en realiseren?

Bij het afsluiten van het oude en het opstappen naar het nieuwe komt vanzelf de vraag: hoe is het afgelopen jaar gegaan en wat gaan we hierna doen? Vanuit welke motivatie? Ik wens je toe dat je hier even bij stil kunt staan. En dat je vanuit een intrinsieke motivatie verder kunt gaan op een weg die voor jou zinvol is. 

Piramide van Sonnevelt, bron: https://www.sonneveltopleidingen.nl/artikel/de-vitaliteitspiramide-6-belangrijke-tips-om-je-vitaal-te-voelen
Victor Frankl: https://nl.wikipedia.org/wiki/Viktor_Frankl
https://verkenjegeest.com/de-logotherapie-van-viktor-frankl/
https://www.bol.com/nl/p/man-s-search-for-meaning/1001004011679765/?suggestionType=browse&bltgh=lsUnb-vA88x5be8RSSFB4Q.1_2.3.ProductImage
De Kist – met Tim Overdiek: https://portal.eo.nl/programmas/tv/de-kist/gemist/2019/06/02-tim-overdiek/ 

k hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

Rouw of rauw?

November, met de natuur mee, de herfst, het afsterven, de pijn, het afscheid, de rust; traditioneel is november de maand van het afscheid en de rouw. We hebben dan ook gedenkdagen als Allerzielen en Allerheiligen of Halloween.

Tegenwoordig is het veel normaler om het over je persoonlijke rouw te hebben. Mensen als Tim Overdiek en Femke van der Laan hebben het onderwerp bespreekbaar gemaakt en er aandacht voor gevraagd. Want rouw is iets wat iedereen overkomt en is zeker bij de zwaardere gevallen niet binnen een weekje of een maand over.

Wat maakt rouw een onderwerp voor coaching? Het hoort toch bij de natuur en de cirkel van het leven, en het gaat dan ook vanzelf weer over? Waar kan het misgaan en op welke manier? Wanneer wordt rouw rauw? 

In de coachopleiding hebben we verschillende rouwmodellen bekeken. Het wordt door diverse specialisten beschreven als een cirkel, een curve, rouwtaken en uiteindelijk een doorlopend proces waarbij de rouwende in zijn eigen tempo en volgens zijn eigen behoeftes het rouwen doormaakt.

Wanneer ontstaat er dan eventueel een probleem? Wanneer komt iemand naar een coach met rouwproblematiek? Rouwen is een ingewikkeld proces waarin je afscheid neemt, de balans opmaakt, verdriet hebt en tegelijkertijd aan de nieuwe situatie moet wennen en je aan moet passen. Verder is het ook een fysiologisch proces. Niet alleen mentaal, maar ook fysiek is rouw te voelen. Het is een hele sterke emotie die weerslag heeft op je hele wezen.

Als we kijken naar de traditionele rouwcirkel: welkom heten – hechten – intimiteit – afscheid – rouwen – betekenis geven, dan is het mogelijk om in elke fase vast te lopen. Zo kun je de rouw ontkennen, je isoleren, intimiteit gaan vermijden, emotioneel op slot gaan, en zinloosheid ervaren. Dit hoort bij het proces, maar in de natuurlijke situatie ga je hier doorheen totdat je uiteindelijk komt op een punt van rust en liefdevol terugkijken, af en toe nog de pijn ervaren en blijven herdenken wat belangrijk voor ons was en is.

Zelf heb ik te maken gehad met verschillende soorten rouw. De dood van oma’s en opa’s als kind, waarbij de ene oma erger was dan de andere. Het ergste afscheid dat ik in mijn jeugd moest nemen was dat van mijn hond, helaas tot twee keer toe. Daarna volgden tantes en ooms, medestudenten, werkgevers, vriendschappen, en ouders van een vriendinnetjes van ons kind. Maar er was ook afscheid van huis en haard, afscheid van alle persoonlijke bezittingen, afscheid van gezondheid. En als laatste afscheid van ouders.

De intensiteit van verdriet en rouw had altijd te maken met de persoonlijke band en de mate van liefde en vertrouwdheid. Sommige rouw was gecompliceerd omdat er tijdens het leven problemen niet waren opgelost. Dan zit je daar na de dood nog mee. Daar moest ik op mijn manier vrede mee zien te krijgen. En een andere rouw was en is nog steeds een vorm van chronische rouw. Dit heeft te maken met het verlies van gezondheid en het repetitieve karakter ervan en dus ook de rouw daarover. In mijn geval is de reactie er een van verzet en het ervaren van zinloosheid. 

In mijn zoektocht naar een volgende opleiding, kwam ik in gesprek met de opleiding voor rouw en verlies. Ik had de professor zelf aan de lijn en hij maakte een uur tijd voor mij. Het gesprek heeft veel indruk op me gemaakt. Hij zei dat er in de reguliere zorg en bij de GGZ veel te weinig aandacht is voor rouwproblematiek. Ook dat bij zwaar verlies en heftige gebeurtenissen waar je eigenlijk niet los van kunt komen, betekenis geven uiteindelijk een hele goede remedie is, en misschien wel de enige manier, om het verlies te dragen. Door dit gesprek en verdere zoektochten naar mijn verlangen en zingeving kwam ik uit bij het idee om coach voor zieken te worden. Vanuit mijn eigen verlieservaringen.

Heb je na het lezen van dit artikel behoefte om met iemand te praten, kijk dan op onderstaande link voor professionele begeleiding. En daaronder staat de link naar de opleiding.

https://www.steunbijverlies.nl/

https://www.steunbijverlies.nl/index.php/academie


en verder:

https://www.timoverdiek.nl/

https://www.trouw.nl/cultuur-media/femke-van-der-laan-het-voelde-alsof-ik-tijdens-het-schrijven-op-mijn-tenen-tussen-de-woorden-liep~bbfa8e03/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

Richting

Op dit moment zou ik zijn begonnen met mijn volgende coachopleiding. Helaas kreeg ik erg last van mijn gezondheidsproblemen en moest ik hiermee, samen met een aantal andere zaken die me nauw aan het hart liggen, stoppen.

Dit bracht me nogal in verwarring. Ik wilde graag verder maar dat kon nu niet en ik had geen overzicht over hoe het zich zou gaan ontwikkelen.

Het bracht me terug bij de vraag wat ik daadwerkelijk wil. Want ook daar was ik nog zoekende. Eerst had ik me ingeschreven voor een training ‘je lichaam als kompas’, waarbij coaching vanuit het lichaam wordt benaderd. Zoals altijd met mijn chemische allergie doe ik eerst een locatiecheck. Het was voor mij geen goede ruimte.

En toen? De systemische leer, dat was het volgende punt op mijn lijstje: vanuit de familie-opstellingenleer van Hellinger kijken welke positie de client inneemt ten opzichte van zijn probleem. Maar na de terugslag in de gezondheid, moest ik dat ook in de wacht zetten.

Hoe kon ik verder om mijn verlangen te realiseren? Of was het pad dat ik graag wilde volgen toch niet mogelijk met mijn beperkingen?

Ik ben weer terug in de tijd gegaan. Mijn fascinatie voor omgaan met tegenslag is begonnen in mijn tijd bij de patiëntenverenigingen. Wat heb ik daar geleerd? Hoe pak je het aan als je ziek wordt? De praktische kant: wat komt er op je af, hoe ga je om met werkgevers, uitkeringsinstanties en het medisch apparaat? Hoe ga je om met jouw lichaam? Wat helpt, wat niet, wat heb je nodig? En de mentale kant: hoe ga je om met jouw omgeving en hoe gaan anderen om met jou? Je positie verandert, dus je wordt anders behandeld, en je gaat je waarschijnlijk ook anders gedragen. Wat doet het met je zelfbeeld? En ook: wat is je copingstrategie, wat doet het met je gezin, je relatie, je sociale leven?

Stap twee was de coachopleiding. Wat kwam ik daar halen? Eigenlijk het antwoord op de vraag die me werd gesteld bij de start van de opleiding: ‘Kon ik ook anders tegen deze zaken leren aankijken? Op een meer helpende manier? En kon ik uiteindelijk dan ook andere mensen hiermee helpen? Als coach.’

En stap drie is: hoe ga ik nu verder als coach? Ik ben nu coach, en moet alleen nog de psychosociale basiskennis halen. Omdat ik nu bijna geen ruimtes in kan, moet dat online. Gezocht – gevonden. En dan verder specialiseren.

Ik belde een belangenorganisatie voor coaches en cliënten. De oprichter van de organisatie, zelf een ervaren behandelaar, sprak de volgende woorden: “Het gaat om jou, om wie jij bent. Om wat jij hebt geleerd als ervaringsdeskundige. Dat is wat cliënten willen, iemand die het snapt, die het mee kan voelen, die het overziet. Je moet gaan uitbouwen wat jij bent en wat voor een coach je wilt zijn”.

Ineens voelde ik een opluchting. Zo makkelijk kon het zijn. Ik hoef alleen maar mezelf te zijn en recht op mijn doel af te gaan. Ik wilde een coach worden voor zieken. Daarbij zag ik ook wat deze tegenslag me heeft gebracht. Het brengt me er elke keer toe weer scherp te kijken naar oplossingen en wat mogelijk is en vooral naar wat ik wil, en of dit te realiseren is binnen de beperkingen die ik ontmoet. En dit is hetzelfde werk wat mijn toekomstige cliënten moeten gaan doen.

Ik hoop dat je me blijft volgen en je reactie geeft of contact opneemt als je een vraag hebt. Hier rechts is een knop om je te abonneren op mijn Blog.

Foto's: boven; uit de Filosofiekalender 2019, onder uit eigen collectie.